dìzǐguī弟子规zǒ ng xù【总叙】dì z ǐ guīshè ng r é n x ù n shǒ u xi à o t ì c ì j ǐ nxì n弟子规圣人训首孝悌次谨信f à n à i zh ò ng é r qī n r é n yǒ u yú l ìzé xu é w é n 泛爱众而亲仁有余力则学文r ùz éxi oà【入则孝】f ù mǔhūyì ng wùhuǎ n f ù mǔmì ng xí ng wùl ǎ n 父母呼应勿缓父母命行勿懒f ù mǔ ji à o xū j ì ng t ī ng f ù mǔ zéxū shù n ch é ng父母教须敬听父母责须顺承dō ng z éwē n xi à z é qì ng ché n zé xǐ ng hū n z édì ng冬则温夏则凊晨则省昏则定chū bì gà o f ǎ n bì mià n j ū y ǒ u chá ng yè wú bi à n出必告反必面居有常业无变shì suī xi ǎ o wù shà n wé i gǒ u sh à n w é i zǐ dà o kuī事虽小勿擅为苟擅为子道亏wùsuī xi ǎ o wùsī c á ng gǒ u sī c á ng qī n xī n shā ng物虽小勿私藏苟私藏亲心伤qī n suǒ hà o l ì wè i j ù qī n suǒ wùj ǐ nwè i qù亲所好力为具亲所恶谨为去shē n y ǒ u sh ā ngy í qī n yō u dé yǒ u sh ā ng yí qī n xi ū身有伤贻亲忧德有伤贻亲羞qī n à i wǒxi à o hé ná n qī n z ē ngwǒxi à o f ā ng xi á n 亲爱我孝何难亲憎我孝方贤qī n yǒ u gu ò ji à nshǐ g ē ng yí wú sèr ó u wú sh ē ng 亲有过谏使更怡吾色柔吾声ji nà bú r ùyuè f ù ji nàhào qì suít à wú yuàn谏不入悦复谏号泣随挞无怨qī n yǒ u j íyà o xi ā n ch á ngzhò u yè shìbù l í chu á ng 亲有疾药先尝昼夜侍不离床sā ng s ā n ni áchná ng bē i yèj ū chù bi à n ji ǔ r ò u ju é丧三年常悲咽居处变酒肉绝sā ng j ì nl ǐj ì j ì n ché ng shì s ǐ zhěr ú shì shē ng 丧尽礼祭尽诚事死者如事生chūzé t ì【出则弟】xi ō ng d à o y ǒ udì dà o gō ng xi ō ng d ìmùxi à o zà i zhō ng 兄道友弟道恭兄弟睦孝在中cá i wùqī ng yuà n h éshē ng yá n yǔ r ě n f è n zì mǐn财物轻怨何生言语忍忿自泯huò yǐ n shíhuò zu òzǒ u zhǎ ng zh ě xiāynòu zhě hòu 或饮食或坐走长者先幼者后zhǎ ng h ū r é n j í dà i ji à o r é n bù zà i j ǐ j í dào长呼人即代叫人不在已即到chē ng z ū n zh ǎ ngwù hū mí ng duì z ū n zh ǎ ngwù xi à n né ng 称尊长勿呼名对尊长勿见能l ùyù zhǎ ng j í qūyīzhǎ ng wúyá n tu ì gō ng l ì路遇长疾趋揖长无言退恭立qí xi à mǎché ng xi à j ū guò yó u dà i bǎ i bù yú骑下马乘下车过犹待百步余zhǎ ng zh ěl ìyò u wù zuò zhǎ ng zh ězuò mì ng nǎ i zu ò长者立幼勿坐长者坐命乃坐zū n zh ǎ ng qiáshnē ng y àodīdī bù wé n què f ē i yí尊长前声要低低不闻却非宜j nì bì qūtu ì bì chí wèn qǐ duìshì wù yí进必趋退必迟问起对视勿移shì zhū f ùr ú shì f ùshì zhū xi ōng r ú shì xi ōng事诸父如事父事诸兄如事兄jǐn【谨】zhāo qǐ zǎo yè mián chíl ǎo yì zhìxī cǐ shí朝起早夜眠迟老易至惜此时chén bì guan ji ān shùkǒu bi àn ni ào huízhéj ìng shǒu 晨必盥兼漱口便溺回辄净手guān bìzh èng ni ǔ bìji éwàyǔ l ǚj ù j ǐn qi è冠必正纽必结袜与履俱紧切zhì guān f ú yǒu ding w èi wù lu àn d ùn zhì wū huì置冠服有定位勿乱顿致污秽yī guì ji é bú guì huá shàng x ún f èn xi à chèn ji ā衣贵洁不贵华上循分下称家duì yǐn shíwù ji ǎn zéshí shì kěwù guò zé对饮食勿拣择食适可勿过则ni án f āng shào wù yǐn ji ǔyǐn ji ǔzuìzuì wéi chǒu年方少勿饮酒饮酒醉最为丑bù cōngr óng l ìduān zh èng yī shēn yu án bài gōng j ngì步从容立端正揖深圆拜恭敬wùji àn yùwùbǒyǐwùj ī j ùwùyáo bì勿践阈勿跛倚勿箕踞勿摇髀huǎn ji ēli náwù yǒu shē ng kuān zhu ǎn wā n wù chùl ngé缓揭帘勿有声宽转弯勿触棱zhí xū qìr ú zhí yíng r ù xū shìr ú yǒu r én执虚器如执盈入虚室如有人shì wùmáng máng duōcu òwùwèi nán wùqīng l üè事勿忙忙多错勿畏难勿轻略dòu nào chǎng ju é wùj ìn xi é pì shìju é wùwèn 斗闹场绝勿近邪僻事绝勿问ji ān g r ù mén wèn shú cún ji ā ngsh àng t áng shē ng bì yáng 将入门问孰存将上堂声必扬r én wèn shu í duì yǐ míng wú yǔ wǒbù f ēn míng 人问谁对以名吾与我不分明yòn gr én wùxū míng qi ú t ǎngb ù wèn j í wéi t ōu 用人物须明求倘不问即为偷ji è r én wùj íshí huán hòu yǒu j íji èbù nán借人物及时还后有急借不难xìn【信】f án chūyán xìn wéi xi ān zhàyǔ wàng xī kěyān 凡出言信为先诈与妄奚可焉huàshuōduōbù r ú shǎo wéi qí shìwù nìng qi ǎo 话说多不如少惟其是勿佞巧ji ān qi ǎo yǔhuì wū císhì j ǐ ngqìqi è ji èzhī奸巧语秽污词市井气切戒之ji ànw èi zhēn wù qīngy án zhī wèi dìwù qīngchu án 见未真勿轻言知未的勿轻传shì f ēi yíwù qīngnu ògǒu qīngnu òj nì tu ì cuò事非宜勿轻诺苟轻诺进退错f án dào zìzhòng qi ěshūwùj í j íwùmóhū凡道字重且舒勿急疾勿模糊bǐshu ōch áng cǐshu ōduǎ n bù guān j ǐmò xi án guǎ n 彼说长此说短不关己莫闲管ji nàr én sh àn j í sī qí zòng q ùyuǎn yǐ ji nà j ī见人善即思齐纵去远以渐跻ji nà r én èj í nèi xǐng yǒu zé gǎi wú ji āj ǐng见人恶即内省有则改无加警wéi dé xuéwéi cái yìbù r ú r én dāng zì l ì唯德学唯才艺不如人当自砺ru ò yī f úru ò yǐn shíbù r ú r én wù shēngqī若衣服若饮食不如人勿生戚wén gu ò nùwén yù l èsǔn yǒu l ái yì yǒu què闻过怒闻誉乐损友来益友却wén y ù kǒng wén guò xīn zhíli ngà sh ìji nàxi āngqīn 闻誉恐闻过欣直谅士渐相亲wú xīn f ēi míng w éi cu òyǒu xīn f ēi míng w éi è无心非名为错有心非名为恶guò n éng gǎi guī yú wút ǎngyǎn sh ìzēng yì gū过能改归于无倘掩饰增一辜f àn àizh òng【泛爱众】f án shì r én ji ē xūài ti ān tong fùdì tong zài 凡是人皆须爱天同覆地同载xìng gāo zhěmíng zì gāo r én suǒ zh òng f ēi mào gāo 行高者名自高人所重非貌高cái dàzhěwàng zì dàr én suǒ f ú f ēi yán dà才大者望自大人所服非言大yǐ yǒu n éng wù zì sīr én suǒn éng wù qī ng zī己有能勿自私人所能勿轻訾wù chǎn f ùwù ji āo pín wù yàn gùwù xǐ xīn勿谄富勿骄贫勿厌故勿喜新r én bù xi án wù shì ji ǎo r én bù ān wù huà r ǎo 人不闲勿事搅人不安勿话扰r én yǒu duǎn qi è mò ji ēr én yǒu sīqi è mò shuō人有短切莫揭人有私切莫说dào r énsh àn j í shì shàn r én zhī zhī yù sī miǎn道人善即是善人知之愈思勉yáng r énèj ì shìèj í zhī shèn huòqi ě zuò扬人恶即是恶疾之甚祸且作shàn xi āngqu àn dé ji ēji nàguò bù guīdào li ǎngkuī善相劝德皆建过不规道两亏f án qǔyǔguì f ēn xi ǎo yǔyíduōqǔyí shǎo 凡取与贵分晓与宜多取宜少ji ā ngji ār én xi ān wèn j ǐj ǐ bú yùj í sù yǐ将加人先问己己不欲即速已ēn yùbào yuàn yù wàng bào yu àn duǎ n bào ēn cháng恩欲报怨欲忘抱怨短报恩长dài bì púshēn gu ìduān suī guì duān cí ér kuān 待婢仆身贵端虽贵端慈而宽shì f ú r én xīn bù r án l ǐ f ú r én f āng wú yán 势服人心不然理服人方无言qī n r én【亲仁】t óng shì r én l èi bùqíli ú sú zhòng r én zhěxī同是人类不齐流俗众仁者希guǒr én zhě r én duōwèi yán búhuìsè búmèi 果仁者人多畏言不讳色不媚néng qīn rén wúxi àn hǎo dér ìj ìn guòr ì shǎo 能亲仁无限好德日进过日少bù qīn r én wú xi àn hài xi ǎo r én j nìbǎi shì huài不亲仁无限害小人进百事坏yúl xuì éw én【余力学文】búl ìxíng dàn xuéwén zhǎng f ú huáchéng hér én 不力行但学文长浮华成何人dàn l ìxíng bù xué wén r èn j ǐ ji àn mèi l ǐzhēn但力行不学文任己见昧理真dú shū f ǎyǒu sān dào xīn yǎn kǒu xìn ji ēyào读书法有三到心眼口信皆要f ā ng dúcǐwùmùbǐcǐ wèi zhō ng bǐ wùqǐ方读此勿慕彼此未终彼勿起kuān w éi xi àn j ǐn yòng gō ng gō ng f ū dào zhì sè t ō ng 宽为限紧用功工夫到滞塞通xīn yǒu yísuí zhá j ì ji ù r én wèn qi ú què yì心有疑随札记就人问求确义fang shì qīng qi áng b ì j ngìj ī àn ji ébǐ yàn zhèng 房室清墙壁净几案洁笔砚正mòmópi ān xīn bù duān zì búj ngìxīn xi ān bìng 墨磨偏心不端字不敬心先病li è di ǎn j íyǒu ding chùdú kàn bìhuán yu án chù列典籍有定处读看毕还原处suī yǒu j íju àn shù qí yǒu quē huài ji ùbǔ zhī虽有急卷束齐有缺坏就补之f ēi shèng shūbǐ ngw ù shìbì cō ngmíng huài xīn zhì非圣书屏勿视敝聪明坏心志wù zì bào wù zì qì shèng yǔ xi án kě xún zhì勿自暴勿自弃圣与贤可驯致三字经r é n zhī chūx ì ng b ě n shàn x ì ng xiā ng jìn x í xiā ngǎyun 人之初性本善性相近习相远g ǒu b úji oàx ìng n ǎi qi nājiào zhī d ào gu ìy ǐzhu ān苟不教性乃迁教之道贵以专x ī m è ng mǔz él ních ǔzǐb ùxu édu à n jī zh ù昔孟母择邻处子不学断机杼d ò u y ā n shān y ǒu y ì f gān jiā oǔwzǐmíng jùy áng窦燕山有义方教五子名俱扬y ǎng b úji oà f ù zh īògu jiàob ùy án sh ī zh ī du ò养不教父之过教不严师之惰zǐb ùxu é f ē i suǒy íy òu b ùxu élǎo h éw éi 子不学非所宜幼不学老何为y ùb ùzhuó b ù ch éng q ìr én b ùxu é b ù zh ī y ì玉不琢不成器人不学不知义wéi r néz ǐ f ā ng sh à o sh íq ī n sh īǒu y x ílǐy í为人子方少时亲师友习礼仪xi ā ng jiǔl ngín é ng w ē n x íxi à o y ú q īn su ǒd ā ng zhí香九龄能温席孝于亲所当执r óng sìsu ìn éng ràng lí d ìy úzh ǎng y í xiā n zhī融四岁能让梨弟于长宜先知sh ǒu xiàotì c ìji nàw én zh ī mǒu shùsh ím ǒu w én 首孝悌次见闻知某数识某文一而十十而百百而千千而万s ā n c á i zhětiā n d ìr én s ā n gu ā ng zhěr ì yu è x ī ng 三才者天地人三光者日月星s ā n g ā ng zhěj ū n chén y ì f ùz ǐq īn f ū fùsh ùn 三纲者君臣义父子亲夫妇顺yu ē ch ū n xiàyu ē qiū dō ng c ǐs ìsh íy ùn b ùqióng 曰春夏曰秋冬此四时运不穷yu ē n á n b ěi yu ē x ī d ō ng cǐs ì f gān y ì ng h ū zh ō ng 曰南北曰西东此四方应乎中yu ē shuǐhu ǒmù jī ǔn t cǐw ǔh áng b ě n h ū sh ù曰水火木金土此五行本乎数sh í g ā n zhěji ǎzh ìgu ǐsh íèr zhīzǐzh ìh ài 十干者甲至癸十二支子至亥yu ē hu á ng d à ov r ìsu ǒch ánv yu ē ch ì d ào d ā ng zhō ng quán 曰黄道日所躔曰赤道当中权ch ìd ào xiàwē n nu ǎn jíw ǒzh ō ng huáz à i dō ng běi 赤道下温暖极我中华在东北h á n y ù jūn shu ā ng lùǎi g y ò u g ā o yuán zu ǒd àh ǎi寒燠均霜露改右高原左大海yu ē jiāhngéyu ē hu á i jìcǐs ìd úshu ǐzh īìj 曰江河曰淮济此四渎水之纪yu ē d à i huás ō ng h é ng h é ng cǐw ǔyu èsh ā n zhī m íng 曰岱华嵩恒衡此五岳山之名g ǔji ǔzh ōu j ī nǎgi zhìch ē ng xíng shě ng s ā n shíǔ w古九州今改制称行省三十五yu ē sh ì n ó ng yu ē g ō ng shā ng cǐs ìm ín gu ó zh ī liáng 曰士农曰工商此四民国之良yu ē r é n y ìl ǐzh ìx ìn cǐw ǔch áng b ù r ó ng w ěn 曰仁义礼智信此五常不容紊d ìsu ǒsh ēn g y ǒu c ǎo m ùcǐzh íw ùbi àn shu ǐlù地所生有草木此植物遍水陆y ǒu chóng yúy ǒu ni ǎo shòu cǐd òng w ùn é ng fēǒiuz 有虫鱼有鸟兽此动物能飞走d à o liáng shūmài sh ǔjìcǐliùgǔr én su ǒsh í稻梁菽麦黍稷此六谷人所食m ǎniúy áng j ī quǎn sh ǐcǐliùch ùr én su ǒs ì马牛羊鸡犬豕此六畜人所饲yu ē xǐn ùyu ēā i jùài wùy ùq ī q í ng jù曰喜怒曰哀惧爱恶欲七情俱q ī ng chìhu áng j íh ē i bái cǐw ǔs èmù su ǒsh í青赤黄及黑白此五色目所识su ā n kǔg ān j í x ī n xián cǐw ǔw èi k ǒu su ǒh án 酸苦甘及辛咸此五味口所含sh ā n jiā o xiā ng j í x ī ngǔ xi cǐw ǔxiù b ísu ǒxiù膻焦香及腥朽此五臭鼻所嗅p áo t ǔg émù sh í jīn y ǔs ī zhún ǎi bā nyī匏土革木石金与丝竹乃八音yu ē p í ng ǎshng yu ē q ù r ùcǐs ì sh gēn y íti oáxié曰平上曰去入此四声宜调协g ā o z ē ngǔz f ùér shēn sh ē né ǐrz zǐé r s nū高曾祖父而身身而子子而孙z ìz ǐs ūn zh ì xu á n z ē ng n ǎi ji ǔz úr é n zhī lún 自子孙至玄曾乃九族人之伦f ùz ǐēn f ū f cùóng xi ō ng zéǒu y d ì z é g ō ng父子恩夫妇从兄则友弟则恭zh ǎng yòu x ùy ǒu y ǔp éng j ū n z é jìng ch é n z é zh ō ng 长幼序友与朋君则敬臣则忠cǐsh íy ìr én su ǒtóng ng shī x ùwù w éi bèi 此十义人所同当师叙勿违背zh ǎn q í shui ā d àxi ǎo g ōn g zh ì s ī m áw ǔf ù zh ōn g 斩齐衰大小功至缌麻五服终lǐyu èsh èy ù sh ū sh ùg ǔli yùìj ī n b ù jù礼乐射御书数古六艺今不具wé i shū xu ér é n g ò ng zūn j ìsh íz ìji ǎng shuō wné惟书学人共遵既识字讲说文y ǒu g ǔw én d à xi ǎo zhuàn l ìcǎo jì b ù k ě luàn 有古文大小篆隶草继不可乱ru ògu ǎng xuéj ùq íf án d à n lüèshuōn é ng zhī yu án 若广学惧其繁但略说能知原f án x ùn m éng x ū jiǎng ji ūxi áng xùn gǔmíng jùd òu凡训蒙须讲究详训诂明句读wé i xuézhě b ìy ǒu ch ūxi ǎo xuézhōn g zh ì s ì sh ū为学者必有初小学终至四书l ún y ǔzh ěèr shípiān q ún d ìz ǐj ìsh àn y án 论语者二十篇群弟子记善言mè ng z ǐzh ěq ī piā nǐzh ji ǎng d ào d éshu ō r é n y ì孟子者七篇止讲道德说仁义zu ò zh ō ng yō ng n ǎi k ǒng jízh ō ng b ù piān y ō ng b ù y ì作中庸乃孔伋中不偏庸不易zu òd àxu én ǎi zē ngǐz z ì xiū q ízh ìp íng zhì作大学乃曾子自修齐至平治zh ō ng shū sh úxi à o jī ng tō ng r ú liùjī ng sh ǐk ě dú中书熟孝经通如六经始可读sh ī sh ū y ìl ǐch ū n qiūh à o liùjī ng d ā ng jiǎng qiú诗书易礼春秋号六经当讲求y ǒu lián shnāy ǒu gu ī c gán y ǒu zh ō u y ìs ā n y ì xiáng 有连山有归藏有周易三易详yǒu di ǎn m óyǒu x ùn g ào y ǒu shìm ìng sh ū zh īào 有典谟有训诰有誓命书之奥w ǒzh ō u g ōn g zu ò zh ō ǐu l zh ù liùguān c ún zhìtǐ我周公作周礼著六官存治体d àxi ǎo d ài zh ùl ǐjìsh ùsh èng yán lǐyu èb èi大小戴注礼记述圣言礼乐备y ǒu gu ó fēn g y ǒu y ǎs òng h à o s ì sh ī d ā ng fě ngǒngy 有国风有雅颂号四诗当讽咏sh ī jìw áng ch ū n qiū zu òy ù b ā o ǎbin bi ésh àn è诗既亡春秋作寓褒贬别善恶s ā n zhuàn zhěy ǒu g ō ng yán g y ǒu zu ǒsh ìy ǒu g ǔli ngá三传者有公羊有左氏有谷梁ě r yǎzhěsh àn biàny án qi ú jī ng xùn cǐm ò xi ān 尔雅者善辨言求经训此莫先g ǔsh èng zhùxi ā n xián zhuàn zh ù sh ū b èi sh í s ā n jī ng古圣著先贤传注疏备十三经zu ǒzhuàn w ài y ǒu gu óy ǔh é q ú n jī ng sh ù sh íw ǔ左传外有国语合群经数十五j ī ng jìm íng f ā ng d úǐz cu ō q í y ào j ìq ísh ì经既明方读子撮其要记其事w ǔz ǐzh ěy ǒu x ún y áng wé n zhō ngǐz j ílǎo zhuān g 五子者有荀扬文中子及老庄j ī ng ǐzt ōn g d ú zh ū ǐsh k ǎo shìx ìzh ī zh ō ngǐsh 经子通读诸史考世系知终始z ì x ī n ó ng zh ìhu áng d ìh à o s ā n hu á ng z ài shàng sh ì自羲农至黄帝号三皇在上世t áng y ǒu y úh àoèr dìxi ā ng yī x ùn ch ē ng shèng shì唐有虞号二帝相揖逊称盛世xi ày ǒu y ǔsh ā ng yǒu tān g zh ō u w é n ǔw ch ē ng sā n w áng 夏有禹商有汤周文武称三王xi àchuán zǐjiā tiā n xiàs ìb ǎi z ǎi qi ā n xiàsh è夏传子家天下四百载迁夏社t ā ng fáxiàgu ó h à o shā ng liùbǎi zǎi zh ìzh òu w áng 汤伐夏国号商六百载至纣亡zh ō u wǔw áng sh ǐzh ū zh uò b ā bǎi z ǎi zu ìch áng ji ǔ周武王始诛纣八百载最长久zh ō u g ò ng h ésh ǐj ìni án l ì xu ā n y ōu su ì d ō ng qi ān周共和始纪年历宣幽遂东迁zh ō u d à o shu āi wá ng g ā ng zhu ìch ě ng g ā n g ēsh àng y óu shu ì周道衰王纲坠逞干戈尚游说sh ǐch ū n qi ūzh ō ng zh à n gu ów ǔb àqi áng q ī xi ó ng chū始春秋终战国五霸强七雄出y íng q ínsh ìsh ǐji ā n bgìn chu án èr sh ìch ǔh à n zh ēn g 嬴秦氏始兼并传二世楚汉争g ā o zǔx īn g h àn y èji nàzh ìxi oàp íng wáng m ǎng cu àn 高祖兴汉业建至孝平王莽篡gu ā ng wǔx īn g wé i d ō ng h àn s ìb ǎi ni názh ō ng y ú xi àn 光武兴为东汉四百年终于献wèi sh ǔw úzh ē ng h à nǐngd h à o s ā n gu óq ìli ǎng j nì魏蜀吴争汉鼎号三国迄两晋s òng q íj ìli ngá ch én ch éng wéi n án ch áo d ū j ī n l í ng 宋齐继梁陈承为南朝都金陵b ě i yu á n w èi f ē n d ō ng x īy ǔwé n zh uōx ī ng g ā o q í北元魏分东西宇文周兴高齐d ài zh suì íy ī ǔty ǔ b ù z àichu án sh ī ǒtng x ù迨至隋一土宇不再传失统绪t á ng g ā ǔoz q ǐy ìsh īch úsu ílu àn chu à ng gu ó jī唐高祖起义师除隋乱创国基èr sh íchu án s ā n bǎi z ǎi li á ng mi è zh īgu ó n ǎi g ǎi二十传三百载梁灭之国乃改li áng t áng j nìj í h à n zh ōu ch ē ng wǔd ài ji ēǒyu y óu梁唐晋及汉周称五代皆有由zh à o s ò ng x ī ng sh ò u zh ō u sh àn sh í b ā chu án n á n b ě i h ùn 赵宋兴受周禅十八传南北混li oáy ǔj nīji ē ch ē ng d ìyu án mi è j īn ju és òng sh ì辽与金皆称帝元灭金绝宋世y út úgu ǎng ch ā o qi á n d ài ji ǔsh íni án gu ó zu òf èi舆图广超前代九十年国祚废d ài ch ngé z ǔqi ā n y ā n j ī ng sh íli shù ìzh ì ch ó ng zhēn 迨成祖迁燕京十六世至崇祯qu á n y ā n s ìk òu r úl nílǐchu ǎng ch ūsh én q ìf én权阉肆寇如林李闯出神器焚q ī ng sh ìǔ z y ī ng ǐjng m ìng j ì ng s ì f ā ng k èd àd ngì清世祖膺景命靖四方克大定y ó u k ā ng y ō ng l ì qi á n ji āmí n ā n f ùzh ì j ì ku ā由康雍历乾嘉民安富治绩夸d à o xi á n ji ān bi àn lu ànq ǐsh ǐy ī ng ǎf r ǎo d ū ǐb道咸间变乱起始英法扰都鄙t ó ng gu ā ng h òu xu ā n tǒng ru òchu án ji ǔd ìm ǎn q ī ng mò同光后宣统弱传九帝满清殁g é m ì ng x ī ng f èid ìzh ìl ìxi ànf ǎji ànm ín gu ó革命兴废帝制立宪法建民国g ǔj ī n shǐqu á n z à i z īz ǎi zh luì àn zh ī x ī ng shuāi 古今史全在兹载治乱知兴衰sh ǐsu ī fn á d ú y ǒu c ìsh ǐj ìyīh à n sh ū èr史虽繁读有次史记一汉书二h ò u h à n s ān gu ó zh ìs ìji ā n zh è ng j ī ng c ā n t ō ng jiàn 后汉三国志四兼证经参通鉴d ú sh ǐzh ěkǎo sh íl ùt ō ng gǔj nīru ò q ī n m ù读史者考实录通古今若亲目kǒuér sòng x ī nér w éi zh ā o y ú s īx ī y ú s ī口而诵心而惟朝于斯夕于斯x ī zh ò ng n ísh ī xiàng tuóg ǔsh èng xián sh àng q ínxué昔仲尼师项橐古圣贤尚勤学zh à o zhō ng lìng d úl ǔlùn b ǐjìsh ìxu é qiě q ín 赵中令读鲁论彼既仕学且勤p ī p ú biān xu ē zh úǎnji b ǐw ú sh ūqi ě zh īǎnmi 披蒲编削竹简彼无书且知勉t óu xuán li ngázhu ī c ǔì g b ǐb ùji oàz ìq ínk ǔ头悬梁锥刺股彼不教自勤苦r ún áng yíng r ú y ì ng xuějiā suī p ín xu é b ùchuò如囊萤如映雪家虽贫学不辍r ú fùxīn r úgu àji ǎo sh ē n suī láo y óu k ǔzhuó如负薪如挂角身虽劳犹苦卓s ū ǎlo qu ánèr shíqīsh ǐf ā f nè d ú sh ū jí苏老泉二十七始发愤读书籍b ǐjìlǎo y óu hu ǐch íě r xiǎo shēn g y íz ǎo s ī彼既老犹悔迟尔小生宜早思ru òli ngá h ào b ā sh íèr du ìd àt ngíku í du ō sh ì若梁灏八十二对大廷魁多士b ǐjìch éng zh ò ng chē ng yìě r xiǎo shēn g y íl zhì ì彼既成众称异尔小生宜立志y í ng b ā su ìn éng y ǒng sh īmì q ī su ìn éng f ùq í莹八岁能咏诗泌七岁能赋棋b ǐy ǐng w ùr é n ch ē ng q íě r y òu xu éd ā ng xi à o zh ī彼颖悟人称奇尔幼学当效之c à i wén jīn éng biànq ín xi èd ào y ùn n éng y ǒng yín蔡文姬能辩琴谢道韫能咏吟b ǐn ǚz ǐqi ěc ō ngǐmně r ná ǐnzd ā ng zìǐngj 彼女子且聪敏尔男子当自警t áng liúy àn f ā ng q ī su ìj ǔsh én tóng zu òzh èng zì唐刘晏方七岁举神童作正字b ǐsu ī yu òsh ē n yǐsh ìy ǒu w éi zh ěy ìruòsh ì彼虽幼身已仕有为者亦若是qu ǎn sh ǒu y èj ī s ī ch én g ǒu b ùxu éh éw éi r né犬守夜鸡司晨苟不学曷为人c án t ǔs ī f ē ng niàng m ìr én b ùxu é b ù r úw ù蚕吐丝蜂酿蜜人不学不如物y òu x íy èzhu à ng zhìshēn sh àng kuā ng guóxi àl mìín 幼习业壮致身上匡国下利民y á ng m í ng shē ng xi ǎn fùmǔgu ā ng yúqián y ùy úh òu 扬名声显父母光于前裕于后r én y ízǐj ī n mǎn y íng w ǒji oàz ǐwé i yī jī ng 人遗子金满赢我教子唯一经q ín y ǒu g ōn g x ìw ú y ìjièzhī zāi y ími ǎn lì勤有功戏无益戒之哉宜勉力。