三字经r é n zhī ch ū x ì ng b ě n sh ànx ì n g xi ā ng j ì n x íxi ān g ǎ ynu人之 初性本善性 相 近习 相 远g ǒu b ú jio àx ìng n ǎi qi ān ji ào zh ī d ào gu ì y ǐzhuān苟不 教性乃 迁教 之 道贵 以 专x ī m è ng m ǔz é l n í chzǐ b ù xu é duàn j ī zh昔孟 母择邻 处子 不 学断 机 杼d ò u y ā n sh āny ǒu y ì f āngji ā o ǔw z ǐm íng j ù y áng窦燕 山有义 方教 五 子名 俱 扬y ǎng b ú jio àf ù zh ī gu òji ào b ù y án shī zh ī du养不 教父之 过教 不严师之 惰 z ǐ b ù xu éf ē i su ǒ y íy òu b ù xu él ǎo h é w éi子不 学非所 宜幼 不 学老 何 为y ù b ù zhuób ù ch éng q ìr é n b ù xu ébù zh y īì玉不 琢不成 器人 不 学不 知 义w éi r n é z ǐf ā ng shà o sh í q ī n sh īǒu yx í l ǐ y í为人 子方少 时亲 师 友习 礼 仪xi ā ng j ǔi l n ígn é ng w ēn x íxiào y ú q īnsu ǒ d āng zh í香九 龄能温 席 孝 于 亲 所 当 执r óng s ìsu ìn éng r àng l í融四岁能让梨sh ǒu xi ào t ì c ìji nàw én 首孝悌次见闻y ī ér sh ísh í ér b ǎi 一而十十而百s ā n c ái zh ěti ā n d ìr én 三才者天地人sā n g āng zh ěj ūn ch én y ì三纲者君臣义yu ē ch ū n xi àyu ē qi ū d ō ng 曰春夏曰秋冬yu ē n án b ěi yu ē x ī d ō ng 曰南北曰西东yu ē shuǐhu ǒmùj īǔn t 曰水火木金土sh íg ā n zh ěji ǎ zh ìgu ǐ十干者甲至癸yu ē hu áng d àov r ìsu ǒ ch ánvdìy úzh ǎng yíxi ān zh ī弟于长宜先知zh īmǒu hùshím ǒuw én 知某数识某文bǎi réqi ān qi ān ér w àn 百而千千而万s ā n gu āng zh ěrìyu èx ī ng 光者日月星f ùz ǐ q īn f ūf ùsh ùn 父子亲夫妇顺cǐ sìsh íyùb ùqi óng 此四时运不穷cǐs ìfān g yìn g h ūzh ō ng 此四方应乎中cǐw ǔ x níg b ě n h ūsh ù此五行本乎数sh í èr zh īz ǐzh ìh ài十支子至亥yu ē ch ìd ào d ā ng zh ō ng qu án曰黄道日所躔曰赤道当中权ch ìd ào xi àwēn nu ǎn j íw ǒ zh ōng hu ázài d ōng b ěi 赤道下温暖极我中华在东北hán y ùj ūn shu āng l ùǎi g y òu g āo yu án zu ǒd àh ǎi 寒燠均霜露改右高原左大海yu ēji ā ng h éyu ēhu ái j ìc ǐ s ìd úsh uǐ zh ī j ì曰江河曰淮济此四渎水之纪yu ē d ài hu ás ō n g h éng h éng c ǐw ǔyu èsh ān zh ī míng曰岱华嵩恒衡此五岳山之名gǔ j i ǔ zh ōu j ī n ǎgiz hìch ē ng x íng sh ěng s ān sh íǔ w古九州今改制称行省十五yu ēsh ìn óng yu ēg ō n g sh āng c ǐsìm ín guózh ī li áng 曰士农曰工商此四民国之良yu ē r én yìl ǐzh ìx ìn cǐ w ǔch áng bùróng w ěn 曰仁义礼智信此五常不容紊dìsu ǒ sh ēng y ǒu c ǎo mùcǐz h íw ùbi àn shu ǐ l ù地所生有草木此植物遍水陆y ǒu c h ón g y úy ǒu n i ǎo s h òu cǐ d òng w ùnén g f ēǒiu z 有虫鱼有鸟兽此动物能飞走d ào li áng sh ūmài sh ǔ j ì稷c ǐ li ùg ǔr én su ǒ sh í人所食稻梁菽麦黍此六谷mǎni úy áng jīqǎun sh ǐ c ǐli cùh ùr én su ǒ s ì马牛羊鸡犬豕此六畜人所饲yu ē xǐ n ùyu ē āi j ùài w ùy ùq ī q íng j曰喜怒曰哀惧爱恶恶欲七情俱q ī ng ch ìhu áng j íh ē i b ái c ǐw ǔ s èmùsu ǒ sh í青赤黄及黑白此五色目所识su ā n kǔ g ān jíx īn xi án cǐwǔ w èi k ǒu su ǒ h án 酸苦甘及辛咸此五味口所含sh ān ji āo xi āng j íx īnǔg xi c ǐw ǔ xi ù b ísu ǒ xi ù膻焦香及腥朽此五臭臭鼻所嗅páo t ǔ g émùsh íj īn s ī ǔ y zh ún ǎi b ā y īn匏土革木石金丝与竹乃八音yu ēp íng ǎsnhg yu ē q ùr ùcǐ s ìsh ēng y íti oáxi é曰平上曰去入此四声宜调协gāo z ēngǔ z fùér sh ēn sh ēn éǐr z z ǐ ér s ūn高曾祖父而身身而子子而孙z ìz ǐ s ūzh ìx u án z ē ng n ǎi ji ǔ z úr én zh ī l自子孙至玄曾乃九族人之伦f ùz ǐēn f ū f ùc óng xi ō ng z éǒu y d ìz égō ng 父子恩夫妇从兄则友弟则恭zh ǎng y òu x ùy ǒu y ǔ p éng j ū n z éj ìng ch én z éz h ō ng 长幼序友与朋君则敬臣则忠cǐ sh íy ìr én su ǒ t óng ng sh īx ùwùw éi bèi 此十义人所同当师叙勿违背zh ǎn q íshu āi d àxi ǎo g ōng zh ìs īmáw ǔ f ùzh ōng 斩齐衰大小功至缌麻五服终lǐ yu èsh èy ùsh ū sh ùg ǔ li yùìj ī n b ùj ù今不具礼乐射御书数古六艺wéi sh ū xu ér én g òng z ūn j ìsh íz ìji ǎng shu ōw én 惟书学人共遵既识字讲说文y ǒu g ǔ w én d àxi ǎo zhu àn l ìc ǎo j ì b ùk ěl u àn 有古文大小篆隶草继不可乱ru ògu ǎng xu éj ùq íf án d àn l üèshu ōn éng zh ī yu án 若广学惧其繁但略说说能知原f án x ùn m éng x ū jǎi ng ji ūxi áng x ùn gǔmíng j ùd òu 凡训蒙须讲究详训诂明句读wéi xu ézh ě b ìy ǒu ch ūxi ǎo xu ézh ōng zh ìs ìsh ū为 学 者 必 有 初 小 学 终 至 四 书l ún y ǔ zh ěè r sh í pi ānqún d ì z ǐ j ì sh àn y án论 语 者十 篇群 弟 子记善言m è ng z ǐ zh ěqī pi ān ǐ zhji ǎn g d ào d éshu ō r é n y ì孟 子 者七 篇 止讲 道 德说 仁 义zu ò zh ōng y ō ng nǎi k ǒng j ízh ō ng b ù pi āny ō n g b ùy ì 作 中 庸乃 孔 伋中 不 偏庸 不 易zu òd à x u é nǎi z ēng z ǐ zì xi ū q ízh ì p íngzh ì 作 大 学乃 曾 子自 修 齐至 平 治zh ō ng sh ū shú xi à o j īng t ōng r ú liù j ī ngshǐ k ě d ú 中 书 熟孝 经 通如 六 经始 可 读sh ī shū y ì l ǐ ch ūn q i ūh à o liù j ī ngd ā n g ji ǎngqi ú诗 书 易礼 春 秋号 六 经当 讲 求y ǒu li n ásh āny ǒu g u ī c ángy ǒu zh ō y ìs ā n y ì xi á ng有 连 山有 归 藏有 周 易易 详y ǒu di ǎn m óy ǒu x ùn g àoy ǒu sh ìm ìngshū zh ī ào有 典 谟有训 诰 有誓命书 之 奥w ǒ zh ōu g ōngzuò zh ō ǐu l zh ù liù ng u ācún zh ì t ǐ 我 周 公 作 周 礼 著 六 官 存 治 体d àxi ǎo d ài zh ùl ǐ j ìsh ùsh èng y án l ǐ yu èb èi 大小戴注礼记述圣言礼乐备y ǒu gu óf ēng y ǒu yǎ s òng h ào s ìsh ī d ā ng f ěngǒ nyg有国风有雅颂号四诗当讽咏sh ī j ìwáng ch ūn qi ū zu òy ùbāo ǎbni bi ésh àn è诗既亡春秋作寓褒贬别善恶sān zhu àn zh ě y ǒu g ōng y áng y ǒu zu ǒ sh ìy ǒu g ǔ li nág 三传者有公羊有左氏有谷梁ě r yǎzh ěsh àn bi àn y án qi új īng x ùn c ǐ m òxi ān 尔雅者善辨言求经训此莫先g ǔ sh èng zh ùxi ā n xi án zhu àn zh ùsh ū b èi sh ís ān j ī古圣著先贤传注疏备十三经zu ǒ zhu àn w ài y ǒu gu óy ǔhéq ún j ī ng sh ùsh íw ǔ左传外有国语合群经数十五j ī ng j ìmíng f āng d úǐ z cu ō q íy ào j ìq ísh ì经既明方读子撮其要记其事w ǔ z ǐzh ěy ǒu x ún y áng wén zh ō ngǐ z j íl ǎo zhu āng 五子者有荀扬文中子及老庄j ī ng ǐz t ōng dúzh ūh ǐs k ǎo sh ìx ìzh ī zh ōngǐ sh经子通读诸史考世系知终始z ìx īn óng zh ìhu áng d ìh ào s ā n hu áng z ài sh nàg sh ì自羲农至黄帝号皇在上世t áng y ǒu y úh ào èr d ìxi āng y ī x ùn ch ē ng sh èng sh ì唐有虞号二帝相揖逊称盛世xi ày ǒu y ǔsh ā ng yǒu t āng zh ōu w én ǔw ch ē ng s ā n w áng 夏有禹商有汤周文武称三王xi àchu án z ǐji ā ti ā n xi às ìb ǎi z ǎi qi ā n xi àsh è夏传子家天下四百载迁夏社t ā ng f áxi àgu óh ào sh ā ng li ùb ǎi z ǎi zh ìzh òu w áng 汤伐夏国号商六百载至纣亡zh ō u wǔ w áng sh ǐ zh ū zh òu b ā bǎi z ǎi zu ìch áng ji ǔ周武王始诛纣八百载最长久zh ō u g òng h ésh ǐ j ìni án lìxu ān y ōu su ìd ō ng qi ān 周共和始纪年历宣幽遂东迁zh ō u d ào shu āi wáng g ā ng zhu ìch ěng g ā n g ēsh àng y óu shu ì周道衰王纲坠逞干戈尚游说sh ǐ ch ū n qi ūzh ō ng zh àn gu ów ǔ b àqi áng q ī xi óng ch ū始春秋终战国五霸强七雄出y íng q ín sh ìsh ǐ ji ān b ìng chu án èr sh ìch ǔ h àn zh ēng始兼并h àn y èji nà汉业建wéi d ō ng h àn 为东汉zh ē ng h ànǐ ndg 争汉鼎li nág ch én ch éng 梁陈承i f ē n d ō ng x ī分东西yīǔ t y ǔ一土宇q ǐ y ìsh ī起义师sā n bǎi zǎi 三百载j íh àn zh ōu及汉周楚汉争wáng m ǎng cu àn 王莽篡zh ō ng y úxi àn 终于献q ìli ǎng j nì迄两晋d ū j ī n l íng 都金陵x ī ng g ā o q í兴高齐sh ī ǒ tng x ù失统绪chu àng gu ój ī创国基gu ón ǎi g ǎi 国乃改ji ēǒ yu y óu嬴秦氏g ā o zǔ x īng 高祖兴gu ā ng wǔ x īng 光武兴wèi sh ǔ w ú魏蜀吴s òng q íj ì宋齐继b ě i yu án w è北元魏d ài zh ìsu í迨至隋t áng g ā ǔo z 唐高祖èr sh íchu án 二十传li nág t áng j nì梁唐晋传二世zh ìxi ào p íng 至孝平s ìb ǎi ni ná四百年h ào s ā n gu ó号三国wéi n án ch áo 为南朝y ǔ w én zh ōu 宇文周b ùz ài chu án 不再传ch úsu ílu àn 除隋乱li áng mi èzh 梁灭之ch ē ng wǔ d ài 称五代皆有由赵宋兴受周禅十八传南北混li oáy ǔ j īn ji ē ch ē ng d ìyu án mi èj īn ju és òng sh ì辽与金皆称帝元灭金绝宋世y út úgu ǎng ch ā o qi án d ài ji ǔ sh íni án gu ózu òf èi 舆图广超前代九十年国祚废d ài ch nég z ǔ迨成祖qu án y ā n s ì权阉肆q ī ng sh ìǔ z 清世祖yóu k ā ng y ō ng 由康雍d ào xi án ji ān 道咸间t óng gu ā ng h òu 同光后gémìng x ī ng 革命兴qi ā n y ā n j ī ng迁燕京k òu r úl ní寇如林yī ng ǐjng mìng 膺景命l ìqi án ji ā历乾嘉bi àn lu àn q ǐ变乱起xu ā n tǒng ru ò宣统弱f èi d ìzh ì废帝制sh íli sùh ì十六世lǐ chu ǎng ch ū李闯出j ìng s ìf ā ng靖四方mín ā n f ù民安富sh ǐ y īng f ǎ始英法chu án ji ǔ d ì传九帝l ìxi àn f ǎ立宪法zh ìch óng zh ēn 至崇祯sh én q ìf én 神器焚k èd àd ìng克大定zh ìj ìku ā治绩夸rǎo d ū bǐ扰都鄙m ǎn q īng m ò满清殁ji àn m ín gu ó建民国g ǔ j īn sh ǐqu án z ài z īz ǎi zh lìu ànzh ī x ī ng shu āi古今史全在兹sh ǐ su ī f án dúy ǒu c ì史虽繁读有次hòu h àn s ān gu ózh ìs ì后汉国志四dúsh ǐzh ěk ǎo sh íl ù读史者考实录kǒu ér s òng xīn ér w éi口而诵心而惟xīzh òng n ísh īxi àng tu ó昔仲尼师项橐橐zh ào zh ō ng l ìng d úl ǔ l ùn赵中令读鲁论pīp úbi ān xu ēzh úǎ nji 披蒲编削竹简t óu x án li nág zhu īìǔ g 头悬梁锥刺股r ún áng y íng rúy ìng xu ě载治乱知兴衰sh ǐ j ìy īhàn sh ū èr 史记汉书ji ān zh èng j ī ngc ān t ōng ji àn 兼证经参通鉴tōng gǔ j īn ru òq īn mù通古今若亲目zh āo y ús īx ī y ús ī朝于斯夕于斯gǔ s h èng xi án sh àng q ín x u é古圣贤尚勤学b ǐ j ìsh ìxu éqi ě q ín 彼既仕学且勤b ǐ w úsh ūqi ě zh īǎ nm i 彼无书且知勉b ǐ b ùji oàz ìq ník ǔ彼不教自勤苦ji ā su ī p ín xu éb ùc uò如囊萤r úf ùx īn 如负薪s ū ǎlo qu án 苏老泉bǐ j ìlǎo彼既老ru òli nág h ào 若梁灏bǐ j ìch éng 彼既成y íng b ā su ì莹八岁如映雪r úgu àji ǎo如挂角èr sh íq ī二十七y óu hu ǐ ch í犹悔迟b ā sh í èr八十二zh òng ch ē ng y ì众称异n éng y ǒng sh ī能咏诗家虽贫sh ē n su ī l áo身虽劳sh ǐ f ā f èn始发愤ě r xiǎo sh ēng尔小生du ìd àt níg对大廷ě r xiǎo sh ēng尔小生mìq ī su ì泌七岁学不辍y óu k ǔ zhu ó犹苦卓d úsh ū j í读书籍y íz ǎo s ī宜早思ku ídu ō sh ì魁多士y íl zìh ì宜立志n éng f ùq í能赋棋bǐ yǐng w ùr én ch ē ng q ěr y òu xu é彼颖悟人称奇尔幼学当效之cài w én j īnéng bi àq ín xi èd ào y ùn néng y ǒn y ín 蔡文姬能辩琴谢道韫能咏吟b ǐn ǚ z qi ěc ōngǐ nm ěr n ánǐ z dān g z ìǐng j 彼女子且聪敏尔男子当自警d ā ng xi ào zh īt án g li úy àn fān g q ī su ìj ǔ s hén t óng zu òzh èng zì唐刘晏方七岁举神童作正字b ǐ su ī y òu sh ēn yǐ s hìy ǒu wéi zh ěyìru òs ì彼虽幼身已仕有为者亦若是quǎn sh ǒu y èj ī s īch én g ǒu b ùxu éhéw éi r né犬守夜鸡司晨苟不学曷为人c án t ǔsīfēn g ni gàm nìr én b ùxu é b ùr úw ù蚕吐丝蜂酿蜜人不学不如物yòu x yèzhu àn g zh ìsh ēs n h àn g ku āng gu óxi àl mìn 幼习业壮致身上匡国下利民áng m ng sh ēng xi ǎn f ùm ǔguāng y úqi án y ùy úh òu扬名声显父母光于前裕于后r én y zǐjīn mǎny ng w ǒji oàz ǐwéi y j ī ng人遗子金满赢我教子唯经q n y ǒu g ōng x ìw úy ìji èzh ī z āi y mi ǎn lì勤有功戏无益戒之哉宜勉力y。