《三字经》全文（注音）rén zhī chū xìng běn shàn xìng xiāng jìn xí xiāng yuǎn 人之初性本善性相近习相远gǒu bǘ jiào xìng nǎi qiān jiào zhī dào guì yǐ zhuān 苟不教性乃迁教之道贵以专xī mèng mǔ zé lín chù zǐ bù xué duàn jī zhù昔孟母择邻处子不学断机杼dòu yàn shān yǒu yì fāng jiāo wǔ zǐ míng jù yáng窦燕山有义方教五子名俱扬yǎng bù jiāo fù zhī guò jiāo bù yán shī zhī duò养不教父之过教不严师之惰zǐ bù xué fēi suǒ yí yòu bù xué lǎo hé wéi子不学非所宜幼不学老何为yù bù zhuó bù chéng qì rén bù xué bù zhī yì玉不琢不成器人不学不知义wéi rén zǐ fāng shǎo shí qīn shī yǒu xí lǐ yí为人子方少时亲师友习礼仪xiāng jiǔ líng néng wēn xí xiào yú qīn suǒ dāng zhí香九龄能温席孝于亲所当执róng sì suì néng ràng lí dì yú cháng yí xiān zhī融四岁能让梨弟于长宜先知shǒu xiào tì cì jiàn wén zhī mǒu shù shí mǒu wén首孝悌次见闻知某数识某文yìér shí shíér bǎi bǎi ér qiān qiān ér wàn一而十十而百百而千千而万sān cái zhě tiān dì rén sān guāng zhě yuē yuè xīng三才者天地人三光者曰月星sān gāng zhě jūn chén yì fù zǐ qīn fū fù shùn三纲者君臣义父子亲夫妇顺yuē chūn xià yuē qiū dōng cǐ sì shí yùn bù qióng曰春夏曰秋冬此四时运不穷yuē nán běi yuē xī dōng cǐ sì fāng yīng hū zhōng 曰南北曰西东此四方应乎中yuē shuí huǒ mù jīn tǔ cǐ wǔ xíng běn hū shù曰水火木金土此五行本乎数yuē rén yì lǐ zhì xìn cǐ wǔ cháng bù róng wěn曰仁义礼智信此五常不容紊dào liáng shū mài shǔ jì cǐ liù gǔ rén suǒ shí稻粱菽麦黍稷此六谷人所食mǎ niú yáng jī quǎn shǐ cǐ liù chù rén suǒ sì马牛羊鸡犬豕此六畜人所饲yuē xǐ nù yuēāi jùài è yù qī qíng jù曰喜怒曰哀惧爱恶欲七情具páo tǔ gé mù shí jīn sī yǔ zhú nǎi bā yīn匏土革木石金丝与竹乃八音gāo zēng zǔ fùér shēn shēn ér zǐ zǐér sūn高曾祖父而身身而子子而孙zì zǐ sūn zhì xuán céng nǎi jiǔ zú rén zhī lún自子孙至玄曾乃九族人之伦fù zǐēn fū fù cóng xiōng zé yǒu dì zé gōng父子恩夫妇从兄则友弟则恭zhǎng yòu xù yǒu yǔ péng jūn zé jìng chén zé zhōng 长幼序友与朋君则敬臣则忠cǐ shí yì rén suǒ tóng fán xùn méng xū jiǎng jiū此十义人所同凡训蒙须讲究xiáng xùn gǔ míng jù dòu wéi xué zhě bì yǒu chū详训诂明句读为学者必有初xiǎo xué zhōng zhì sì shū lún yǔ zhěèr shí piān 小学终至四书论语者二十篇qún dì zǐ jì shàn yán mèng zǐ zhě qī piān zhǐ群弟子记善言孟子者七篇止jiǎng dào dé shuō rén yì zuò zhōng yōng zǐ sī bǐ讲道德说仁义作中庸子思笔zhōng bù piān yōng bú yì zuò dà xué nǎi céng zǐ中不偏庸不易作大学乃曾子zì xiū qí zhì píng zhì xiào jīng tōng sì shū shú自修齐至平治孝经通四书熟rú liù jīng shǐ kě dú shī shū yì lǐ chūn qiū如六经始可读诗书易礼春秋hào liù jīng dāng jiǎng qiú yǒu lián shān yǒu guī cáng 号六经当讲求有连山有归藏yǒu zhōu yì sān yì xiáng yǒu diǎn mó yǒu xùn gào有周易三易详有典谟有训诰yǒu shì mìng shū zhīào wǒ zhōu gōng zuò zhōu lǐ有誓命书之奥我周公作周礼zhe liù guān cún zhì tǐ dà xiǎo dài zhù lǐ jì着六官存治体大小戴注礼记shù shèng yán lǐ lè bèi yuē guó fēng yuē yǎ sòng述圣言礼乐备曰国风曰雅颂hào sì shī dāng fěng yǒng shī jì wáng chūn qiū zuò号四诗当讽咏诗既亡春秋作yù bāo biǎn bié shàn è sān chuán zhě yǒu gōng yáng寓褒贬别善恶三传者有公羊yǒu zuǒ shì yǒu gū liáng jīng jì míng fāng dú zǐ有左氏有毂梁经既明方读子cuō qí shì jì qí shì wǔ zǐ zhě yǒu xún yáng撮其事记其事五子者有荀扬wén zhōng zǐ jí lǎo zhuāng jīng zǐ tōng dú zhū shǐ文中子及老庄经子通读诸史kǎo shì xì zhī zhōng shǐ zì xī nóng zhì huáng dì考世系知终始自羲农至黄帝hào sān huáng jū shàng shì táng yǒu yú hào èr dì号三皇居上世唐有虞号二帝xiāng yī xùn chēng shèng shì xià yǒu yǔ shāng yǒu tāng 相揖逊称盛世夏有禹商有汤zhōu wén wǔ chēng sān wáng xià chuán zǐ jiā tiān xià周文武称三王夏传子家天下sì bǎi zǎi qiān xià shè tāng dài xià guó hào shāng四百载迁夏社汤代夏国号商liù bǎi zǎi zhì zhòu wáng zhōu wǔ wáng shǐ zhū zhòu六百载至纣亡周武王始诛纣bā bǎi zǎi zuì cháng jiǔ zhōu zhé dōng wáng gāng zhuì八百载最长久周辙东王纲坠chěng gān gē shàng yóu shuì shǐ chūn qiū zhōng zhàn guó逞干戈尚游说始春秋终战国wǔ bà qiáng qī xióng chū yíng qín shì shǐ jiān bìng五霸强七雄出嬴秦氏始兼并chuán èr shì chǔ hàn zhēng gāo zǔ xìng hàn yè jiàn传二世楚汉争高祖兴汉业建zhì xiào píng wáng mǎng cuàn guāng wǔ xìng wéi dōng hàn 至孝平王莽篡光武兴为东汉sì bǎi nián zhōng yú xiàn wèi shǔ wú zhēng hàn dǐng四百年终于献魏蜀吴争汉鼎hào sān guó qì liǎng jìn sòng qí jì liáng chén chéng号三国迄两晋宋齐继梁陈承wéi nán cháo dōu jīn líng běi yuán wèi fēn dōng xi为南朝都金陵北元魏分东西yǔ wén zhōu yǔ gāo qí dài zhì suí yì tǔ yǔ宇文周与高齐迨至隋一土宇bú zài chuán shī tǒng xù táng gāo zǔ qǐ yì shī不再传失统绪唐高祖起义师chú suí luàn chuàng guó jīèr shí chuán sān bǎi zǎi除隋乱创国基二十传三百载liáng miè zhī guó nǎi gǎi liáng táng jìn jí hàn zhōu梁灭之国乃改梁唐晋及汉周chēng wǔ dài jiē yǒu yóu yán sòng xìng shòu zhōu chán 称五代皆有由炎宋兴受周禅shí bā chuán nán běi hún liáo yǔ jīn dì hào fēn十八传南北混辽与金帝号纷dài miè liáo sòng yóu cún zhì yuán xìng jīn xù xiē迨灭辽宋犹存至元兴金绪歇yǒu sòng shì yì tóng miè bìng zhōng guó jiān róng zhái 有宋世一同灭并中国兼戎翟míng tài zǔ jiǔ qīn shī chuán jiàn wén fāng sì sì明太祖久亲师传建文方四祀qiān běi jīng yǒng lè sì dài chóng zhēn méi shān shì迁北京永乐嗣迨崇祯煤山逝niàn èr shǐ quán zài zī zǎi zhì luàn zhī xīng shuāi廿二史全在兹载治乱知兴衰dú shǐ zhě kǎo shí lù tōng gǔ jīn ruò qīn mù读史者考实录通古今若亲目kǒu ér sòng xīn ér wéi cháo yú sī xī yú sī口而诵心而惟朝于斯夕于斯xī zhòng ní shī xiàng náng gǔ shèng xián shàng qín xué昔仲尼师项囊古圣贤尚勤学zhào zhōng lìng dú lǔ lùn bǐ jì shì xué qiě qín赵中令读鲁论彼既仕学且勤pī pú biān xuē zhú jiǎn bǐ wú shū qiě zhī miǎn披蒲编削竹简彼无书且知勉tóu xuán liáng zhuī cì gǔ bǐ bù jiāo zì qín kǔ头悬梁锥刺股彼不教自勤苦rú náng yíng rú yìng xuě jiā suī pín xué bú chuò如囊萤如映雪家虽贫学不辍rú fù xīn rú guà jiǎo shēn suī láo yóu kǔ zhuó如负薪如挂角身虽劳犹苦卓sū lǎo quán èr shí qī shǐ fā fèn dú shū jí苏老泉二十七始发愤读书籍bǐ jì lǎo yóu huǐ chíěr xiǎo shēng yí zǎo sī彼既老犹悔迟尔小生宜早思ruò liáng hào bā shíèr duì dà tíng kuí duō shì若梁灏八十二对大廷魁多士bǐ jì chéng zhòng chēng yìěr xiǎo shēng yí lì zhì彼既成众称异尔小生宜立志yíng bá suì néng yǒng shī mì qí suì néng fù qí莹八岁能咏诗泌七岁能赋棋bǐ yǐng wù rén chēng qíěr yòu xué dāng xiào zhī彼颖悟人称奇尔幼学当效之cài wén jī néng biàn qín xiè dào yùn néng yǒng yín 蔡文姬能辨琴谢道韫能咏吟bǐ nǘ zǐ qiě cōng mǐn ěr nán zǐ dāng zì jǐng彼女子且聪敏尔男子当自警táng liú yàn fāng qí suì jǔ shén tóng zuò zhèng zì唐刘晏方七岁举神童作正字bǐ suī yòu shēn yǐ shìěr yòu xué miǎn ér zhì彼虽幼身已仕尔幼学勉而致yǒu wéi zhě yì ruò shì quǎn shǒu yè jī sī chén有为者亦若是犬守夜鸡司晨gǒu bù xué hé wéi rén cán tǔ sī fēng niàng mì苟不学曷为人蚕吐丝蜂酿蜜rén bù xué bù rú wù yòu ér xué zhuàng ér xíng人不学不如物幼而学壮而行shàng zhì jūn xià zé mín yáng míng shēng xiǎn fù mǔ上致君下泽民扬名声显父母guāng yú qián yù yú hòu rén yí zǐ jīn mǎn yíng光于前裕于后人遗子金满籝wǒ jiào zǐ wéi yì jīng qín yǒu gōng xì wú yì我教子惟一经勤有功戏无益jiè zhī zāi yí miǎn lì戒之哉宜勉力。